2009-05-19

Taalstryd aan die US: Woorde en betekenis loop uitmekaar

Eikestadnuus 8 Mei 2009:

Hermann Giliomee*
Die taalstryd op US het in 2002 begin toe `n formele Taalbeleid en Taalplan aanvaar is. Toe was ongeveer 70% in die sogenaamde A-opsie (100% Afrikaans) en die meeste van die res in die T-opsie (50-50 Afrikaans/Engels in dieselfde lesing). Die T-opsie was veronderstel om `n uitsondering te wees.

Aan die einde van 2008 was slegs 38% van die modules in die A-opsie en 45% modules in die T-opsie. Hoe op dees aarde kon dit gebeur as die US Taalbeleid voorskryf dat die A-opsie die “outomatiese opsie” is en die eerste in die “hiërargie van opsies” en as die bevordering van Afrikaans een die vyf doelstellings in die US missie is? Nou is die outomatiese opsie in die minderheid en die uitsondering is in die meerderheid.

Die eerste verklaring is dat daar `n groot gebrek in die Taalbeleid is: daar is geen meet instrument wat op jaarlikse basis aangedui het hoe ontstellend vinnig Afrikaans jaar vir jaar besig is om te gly nie.

Die tweede rede is dat woorde oor taal op hierdie dorp alle betekenis verloor het. Daar word uitdruklik bepaal dat daar net van die A-opsie as outomatiese opsie afgewyk kan word indien dit gebruik word om nie-Afrikaanse studente in staat te stel om vaardig genoeg te word om in die tweede jaar in Afrikaans te studeer en om “strategiese redes”.

In 2005 keer `n fakulteit die beleid op sy kop deur as geheel van die A-opsie na T oor te skakel omdat sulke studente nie vaardig word in die eerste jaar nie! “Strategiese redes” binne die konteks van die regeringsbeleid gaan oor die bevordering van rasse-diversiteit . In die praktyk vind oorskakeling na die T-opsie plaas vanweë die groot groei van wit Engelssprekendes wat nie kan of wil Afrikaans leer nie. En sonder rigiede beheermaatreëls, waarteen die dosente natuurlik luidkeels protesteer, gaan die T-opsie gou oor in `n hoofsaaklik Engelse aanbod.

Die fakulteit wat die voortou geneem het om in geheel van Afrikaans-medium na die T-opsie oor te skakel (`n 50% vermindering van die Afrikaanse aanbod) verklaar dat hy dit as “eksperiment” wil doen en vergeet dan skoon van die eksperiment.

‘n Ander fakulteit wat vanjaar besluit het om sy Afrikaanse aanbod met 50% te sny verklaar steeds dat hy Afrikaans as vaktaal in stand wil hou en bevorder! Dit laat mens dink aan Gerhard Komrij wat gesê het. “Afrikaans is eintlik springlewendig maar kort-kort sny hulle `n ledemaat af.”

Ek het in die taalstryd `n les of twee geleer. Dit is dat jy nie die voertaalkwessie net aan `n Raad of `n Senaat (of albei liggame) kan oorlaat nie. Oud-studente en die hele Die Afrikaanse taalgemeenskap sal vinnig van hulle moet laat hoor en daar sal `n gesamentlike beroep op die regering moet wees

Die ander les word geformuleer deur Niek Grove, Registrateur van UP: “Pragmatisme kan groot skade vir `n taal meebring.” By UP, wat ongeveer sewe jaar voor die US in verengelsing is, het die Afrikaans-enkelmedium klasse oor die laaste twintig jaar van 90% tot 24% gedaal.

Die beroemde taalsosioloog Jean Laponce het goed gesê wat sal gebeur as die T-opsie of dubbelmedium dominant word:”Afrikaans sal aan die US oorleef maar net as `n versiering.”

* Hermann Giliomee doen navorsing oor taalsosiologie en skryf in sy private hoedanigheid.

No comments:

Post a Comment